Hamulec ręczny – co to?
W układzie hamulcowym występują dwa rodzaje hamulców – nożny i ręczny. Hamulec ręczny pełni funkcję unieruchamiającą samochód podczas postoju, zwłaszcza na pochyłej powierzchni drogi. Można go użyć również w awaryjnej sytuacji, kiedy pedał hamulca zawiedzie.
Nazwa hamulca ręcznego wzięła się z tego, że najczęściej był on uruchamiany poprzez zaciągnięcie pewnej dźwigni, choć w nowoczesnych samochodach występuje elektroniczny hamulec ręczny, który obsługiwany może być przez kierowcę również poprzez naciśnięcie przycisku na konsoli środkowej na desce rozdzielczej.
Działanie hamulca ręcznego
W przeważającej ilości przypadków hamulec ręczny, nazywany także hamulcem awaryjnym lub postojowym, oddziałuje na tylną oś pojazdu. Aktywowany jest on w sposób mechaniczny, co oznacza, że specjalny mechanizm uruchamia elementy głównego układu hamulcowego. Przy normalnej eksploatacji pojazdu elementy te są aktywowane w sposób hydrauliczny lub pneumatyczny, w zależności od typu samochodu. W przypadku aut posiadających hamulce tarczowe bywa, że producent montuje na tylnej osi dodatkowe bębny, odpowiedzialne wyłącznie za hamulec postojowy.
Tylko w nielicznych modelach samochodów hamulec ręczny oddziałuje na przednią oś. Przykładem będą modele Citroena, np. Citroen Xantia.
Po uruchomieniu drążka lub przycisku aktywującego hamulec ręczny, następuje zablokowanie szczęk lub klocków. Odbywa się to za pomocą linki.
Rodzaje hamulca ręcznego
W zależności od marki i modelu oraz roku produkcji auta zamontowany może być w nim odmienny rodzaj hamulca ręcznego. Występują przy tym dwa jego główne rodzaje:
• hamulec ręczny w postaci drążka,
• hamulec ręczny w postaci przycisku.
Wystarczy za nią pociągnąć, aby linka hamulca ręcznego napięła się i unieruchomiła koła pojazdu. Natomiast przycisk hamulca ręcznego znajduje się na tablicy rozdzielczej pojazdu i działa dokładnie na takich samych zasadach. W nowszych samochodach hamulec ręczny jest zaciągany automatycznie po zatrzymaniu auta i zwalnia się go po przyciśnięciu pedału gazu. W innym przypadku najpierw trzeba dezaktywować taki hamulec, aby móc ruszyć. Automatyczny hamulec ręczny jest sterowany przez komputer, ale w awaryjnych sytuacjach także i kierowca może go zwolnić lub zaciągnąć.
Sprawdzanie hamulca ręcznego
Kierowca może samodzielnie sprawdzić, czy hamulec ręczny w jego samochodzie działa poprawnie. Wystarczy w tym celu podjechać na pochyłą powierzchnię, np. górkę, najlepiej na parkingu lub w miejscu wyłączonym z normalnego ruchu drogowego. Następnie podjeżdżamy pod górkę i zatrzymujemy się na niej. Po upewnieniu się, że za nami nie ma innego pojazdu lub osób, zaciągamy hamulec ręczny i sprawdzamy, na której zapadce zostaną zablokowane koła na tyle, że auto zostaje w miejscu, a nie stacza się po pochylni. W większości przypadków już na trzeciej lub czwartej zapadce hamulec ręczny skutecznie, w sposób całkowity blokuje koła.
Jeśli zapadki nie dają rady całkowicie zablokować kół pojazdu po uruchomieniu hamulca ręcznego, można przypuszczać, że zużyły się okładziny cierne dźwigni hamulca.
Usterki i naprawa
Najczęstszą usterką, jaka może dotyczyć hamulca ręcznego, jest zerwanie linki napinającej. Może zdarzyć się także, że uszkodzeniu ulegnie pancerz hamulca, przez co pomimo zwalniania dźwigni hamulca nie nastąpi odblokowanie kół. Kierowca może wówczas naprawić usterkę poprzez ściągnięcie koła i cofnięcie linki przy użyciu śrubokrętu. To pozwoli dojechać do warsztatu i naprawić zepsuty hamulec ręczny. W przypadku, gdy hamulec ręczny wykorzystuje szczęki, kierowca będzie musiał ściągnąć bęben, aby zwolnić linkę.
Jeśli awaria dotyczy hamulca ręcznego elektrycznego i nie chce się on zwolnić, można to zrobić poprzez pociągnięcie specjalnej linki w bagażniku.
Zdarza się, że po zaciągnięciu dźwigni hamulca ręcznego samochód nierównomiernie hamuje na dwóch tylnych kołach. Problem stanowi przy tym nieprawidłowa regulacja hamulca. Przed przystąpieniem do likwidacji awarii trzeba upewnić się, że dźwignia hamulca ręcznego jest opuszczona. Następnie podkładamy pod przednie koła pojazdu kliny i podnosimy tył z wykorzystaniem podnośnika hydraulicznego. Zdejmujemy osłonę i odsłaniamy śrubę regulacji dźwigni hamulca. Ciągniemy ją aż do momentu zatrzymania się na drugiej zapadce. Następnie trzeba przykręcić nakrętkę regulacyjną tak, aby tylne koła jednocześnie zaczęły hamować. W tym momencie zaciągamy dźwignię na trzecią zapadkę, a tylne koła zostają zablokowane. Później można już zamontować ponownie zdjętą wcześniej osłonę.
Możliwą usterką dotyczącą hamulca ręcznego jest uszkodzenie szczęk hamulca. Click To Tweet
Kiedy używać hamulca ręcznego?
Hamulec ręczny trzeba zaciągać zawsze, gdy parkujemy pojazd, a już absolutnie wówczas, gdy robimy to na wzniesieniu. O stosowaniu takiego hamulca można pomyśleć także i wtedy, gdy stoimy długo w korku lub przed przejazdem kolejowym. Niewielu kierowców tak robi, ale jest to dosyć wygodne rozwiązanie. Nie trzeba wciskać w podłogę hamulca nożnego, a dzięki włączeniu hamulca postojowego nie oślepiamy innych kierowców stojących za nami.
