W większości samochodów osobowych wykorzystywane są hamulce tarczowe, które wyparły z rynku tzw. hamulce bębnowe lub po prostu bębny. Głównymi elementami wchodzącymi w skład układu hamulcowego tarczowego są tarcza i zacisk hamulcowy. Jaką funkcję pełnią zaciski i z czego się składają?
Budowa zacisku hamulcowego
W skład zacisków hamulcowych wchodzą następujące części:
- tłoczek zacisku hamulcowego,
- gumowa osłona prowadnicy,
- śruba prowadnicy zacisku hamulcowego,
- śruba mocująca tarczę hamulcową.
W samochodach wykorzystywane są zaciski pływające, wykonane w całości z żeliwa, oraz zaciski stałe. Click To Tweet Wyjątkowo w droższych i sportowych samochodach spotykane są innego rodzaju zaciski – ze stali nierdzewnej lub z azotowanego tytanu, dla zmniejszenia masy układu.
Zaciski pływające mają mniejszą sztywność i łatwiej wpadają w wibracje niż zaciski stałe. Gorzej pracują przy dużych naciskach i słabo znoszą wysokie temperatury.
Działanie zacisku hamulcowego
W hamulcu tarczowym częścią bierną są klocki hamulcowe umieszczone w zacisku. Tarcza obraca się wraz z kołem i przymocowana jest do jego piasty na sztywno. Zacisk hamulcowy przytwierdzony jest na stałe do zwrotnicy koła. Po naciśnięciu pedału hamulca powodujemy, że tłoczek hamulcowy wysuwa się i dopycha klocki do tarczy. W wyniku siły tarcia energia kinetyczna samochodu zamienia się w energię cieplną. Klocki umieszczone w zacisku dociskają do obu stron tarczy i dzięki temu poprzez siłę tarcia koła samochodu się zatrzymują. Dociskanie odbywa się za pomocą jednego lub więcej tłoczków. Tłok w pierwszej kolejności dociska jeden klocek do tarczy, a następnie obudowa zacisku porusza się w przeciwną stronę i dociska drugi z klocków.
Awarie zacisków hamulcowych
Zaciski hamulcowe są przystosowane do pracy w ciężkich warunkach, w narażeniu na działanie wysokich temperatur. Podczas hamowania nagrzewają się, podobnie jak i inne elementy całego układu hamulcowego. Osadza się na nich brud, kurz, piasek i inne zanieczyszczenia. Muszą też być na tyle wytrzymałe, aby sprostać działaniu dużych sił.
Z uwagi na trudne warunki pracy, zaciski hamulcowe mogą ulec wielu awariom:
- zniszczeniu uszczelniaczy tłoczków,
- zatarciu sworzni zacisku,
- pęknięciu żeliwnych zacisków,
- poluzowaniu się śrub w prowadnicach zacisków.
Poluzowanie się śrub w prowadnikach zacisku wywołuje z kolei niewłaściwą pracę klocków hamulcowych i wydłużoną drogę hamowania. Innym skutkiem tej samej awarii jest drganie pedału hamulca lub koła kierownicy w czasie hamowania.
Jak dbać o zacisk hamulcowy?
Zacisk hamulcowy będzie utrzymany w doskonałym stanie, jeśli kierowca zadba o regularne przeglądy całego układu hamulcowego i będzie terminowo wymieniał płyn hamulcowy. Warto podkreślić, że płyn ten jest higroskopijny, co oznacza, że pochłania wilgoć i przez to traci swoje pierwotne właściwości.
Poważnych awarii zacisków hamulcowych można uniknąć, jeśli kierowca właściwie zareaguje na hałas z hamulców. Może on wynikać ze znacznego ich zużycia.
Uszkodzony lub zniszczony zacisk hamulcowych można zregenerować, a jeśli jest to niemożliwe z uwagi na stopień jego degradacji, należy go wymienić na nowy. Tylko w ten sposób zapewnimy sobie komfort jazdy i bezpieczeństwo hamowania.