Układ hamulcowy odgrywa bardzo ważną rolę wśród wszystkich podzespołów samochodu i ma bezpośrednie przełożenie na względy bezpieczeństwa. Jeśli więc jego funkcjonowanie budzi nasz uzasadniony niepokój, warto to sprawdzić. Jak wygląda zapowietrzony hamulec i jakie sygnały mogą świadczyć o zapowietrzeniu układu hamulcowego?
Hamulce w samochodzie
Hamulce samochodowe odpowiadają za hamowanie silnika i ostateczne zatrzymanie się pojazdu w pożądanym przez kierowcę miejscu. Układ hamulcowy najczęściej ma charakter cierny i obejmuje hamulce bębnowe lub tarczowe. Zasada działania hamulców jest zawsze taka sama: ich zadaniem jest wytworzenie siły hamującej, czyli siły tarcia, przeciwdziałającej siłom rozpędzonego pojazdu. W wyniku tego, pojazd zatrzymuje się.
W układzie hamulcowym z reguły wymienia się kilka podstawowych elementów:
- klocki hamulcowe,
- tarcze hamulcowe,
- zaciski hamulcowe,
- pompę hamulcową,
- pedał hamulca,
- korektor rozkładu siły hamowania,
- sieć obwodową z płynem hamulcowym.
We współczesnych pojazdach mechanicznych wykorzystuje się hydrauliczne układy hamulcowe, w których w zamkniętym układzie ciśnienie jest stałe i występuje zwielokrotnienie siły nacisku na elementy robocze. Kierowca wciskając pedał hamulca doprowadza do sytuacji, w której w układzie hamulcowym powstaje ciśnienie płynu hamulcowego, które równomiernie działa na wszystkie ścianki cylindra lub tłoczka. Zwielokrotniona siła pozwala na dociśnięcie okładzin ciernych do tarczy hamulcowej, wywołując proces tarcia.
Usterki hamulcowe
Hamulce mogą ulec wielu różnym usterkom, pomimo prostoty budowy. Najczęściej możemy mieć do czynienia z takimi awariami jak:
- zapowietrzenie hamulca – wywołujące zjawisko tzw. miękkiego pedału hamulca,
- zerwanie linki – dotyczy głównie zerwania linki hamulca ręcznego,
- przetarcie klocków hamulcowych – w wyniku eksploatacji pojazdu klocki z czasem się wycierają i nadają się już tylko do wymiany,
- wyginanie hamulców tarczowych – następuje w wyniku gwałtownego chłodzenia tarcz hamulcowych, np. przy hamowaniu w kałuży,
- parcenie lub rdzewienie przewodów hamulcowych – następuje wyciek płynu hamulcowego, co prowadzi do zmniejszenia ciśnienia w układzie, a kierowca wciskając pedał hamulca nie zauważy żadnej reakcji samochodu i w ten sposób nie będzie go mógł zatrzymać,
- zacinanie lub zatarcie tłoczków umieszczonych w zaciskach – powoduje to nierównomierne lub niewystarczające dociskanie się klocka hamulcowego do tarczy,
- przegrzanie podzespołów układu hamulcowego – powodem takiej usterki może być dynamiczny styl jazdy i trudne warunki pracy pojazdu.
Objawy wskazujące na zapowietrzenie hamulca
Objawem wskazującym na zapowietrzenie hamulca może być miękki pedał, który twardnieje po każdym naciśnięciu. Click To TweetSłaba skuteczność hamowania oraz fakt, że pedał hamulca „wpada w podłogę”, także mogą wynika z zapowietrzenia układu hamulcowego, podobnie jak nierównomierne hamowanie poszczególnych kół, ponieważ zapowietrzenie wywołuje różnice w sile hamowania pomiędzy lewą a prawą stroną danej osi pojazdu.
Sposoby na odpowietrzenie hamulca bez systemu ABS
W przypadku samochodów, które nie są wyposażone w układ ABS, odpowietrzanie hamulca należy rozpocząć od ustawienia pojazdu na podnośniku samochodowym. Następnie odpowietrzamy najpierw koło najbardziej oddalone od pompy hamulcowej (prawe tylne koło), a następnie w kolejności: lewe tylne, prawe przednie, a na końcu lewe przednie. Przy odpowietrzaniu należy uważać na zawory odpowietrzające, które w warunkach pracy mogą ulec znacznemu zabrudzeniu i korozji. Przed ich otwarciem trzeba je będzie oczyścić szczotką drucianą i spryskać odrdzewiaczem. Po otwarciu odpowietrzaczy powinien wypłynąć z nich płyn, który zlewamy do momentu, aż przestaną się w nim pojawiać pęcherzyki powietrza lub stanie się idealnie przejrzysty.
Następnie można przejść do odpowietrzania całego układu hamulcowego, poczynając od cylinderka hamulcowego lub zacisku najpierw na prawym tylnym, a później na lewym tylnym kole. Następnie odpowietrzamy zacisk prawego i lewego przedniego koła. Odpowietrzanie układu hamulcowego w samochodzie pozbawionym systemu ABS obejmuje następujące kroki:
- Zdjęcie kapturka z zaworu odpowietrzania cylinderka hamulcowego, oczyszczenie go i nałożenie na zawór czystego przewodu, którego drugi koniec umieścić trzeba w naczyniu napełnionym do połowy płynem hamulcowym.
- Pompowanie pedału gazu do chwili, gdy wytworzy się przeciwciśnienie w układzie, a w pedale czuć opór.
- Maksymalne wciśnięcie pedału hamulca i przytrzymanie go.
- Odkręcenie mniej więcej o pół obrotu zaworu odpowietrzającego, w wyniku czego do naczynia wypływa płyn.
- Zakręcenie zaworu w momencie wyczuwalnego spadku ciśnienia na pedale hamulca.
- Zdjęcie przewodu z zaworu odpowietrzającego i założenie kapturka ochronnego.
Wszystkie czynności wykonuje się dla wszystkich czterech kół.
Sposoby na odpowietrzenie hamulca z systemem ABS
Nieco inaczej wygląda odpowietrzanie układu hamulcowego w samochodach z układem ABS. Proces ten rozpoczyna się od odpowietrzenia pompy hamulcowej. Najpierw wykonuje się odpowietrzanie układu dla kół przednich, wykonując kolejno poniższe czynności:
- Wyłączenie zapłonu i pompowanie pedału hamulca kilkadziesiąt razy, aby pozbyć się ciśnienia regulacji układu ABS.
- Napełnienie zbiornika wyrównawczego płynu hamulcowego.
- Nałożenie przezroczystego przewodu na zawór odpowietrzający, a drugi jego koniec zanurza się w naczyniu z płynem hamulcowym.
- Przytrzymanie wciśniętego pedału hamulca.
- Włączenie zapłonu, założenie przewodu i odkręcenie zawodu odpowietrzającego.
- Zamknięcie zaworu dopiero, gdy w przewodzie nie ma już pęcherzyków powietrza.
- Wyłączenie zapłonu i czekanie, aż pompa ABS się wyłączy.
Po odpowietrzeniu w ten sposób wszystkich hamulców, należy już tylko uzupełnić płyn hamulcowy do maksymalnej wskazanej wartości.
Odpowietrzenie układu hamulcowego może zapewnić nam sprawność działania hamulców, a co za tym idzie ma bezpośredni wpływ na kwestie bezpieczeństwa w czasie jazdy.
