Co to są klocki hamulcowe?
Układ hamulcowy pojazdu jest jednym z najważniejszych jego elementów, ponieważ odpowiada za bezpieczeństwo. Gdyby nie sprawne hamulce, samochód trudno byłoby awaryjnie zatrzymać, np. przed przejściem dla pieszych czy w ciężkich warunkach podczas jazdy przed poprzedzającym pojazdem.
Wszystkie elementy układu hamulcowego powinny być sprawne i niezużyte. Click To TweetWiele z nich trzeba regularnie wymieniać – między innymi klocki hamulcowe, będące elementem niezbędnym do prawidłowego hamowania. Po naciśnięciu hamulca w samochodzie, klocki ścierają się z tarczą. Są one osadzone w jarzmach zacisków hamulcowych i uruchamia się je hydraulicznie, za pośrednictwem tłoków hamulcowych, dociskających klocek do tarczy.
Siła tarcia wytwarzana przez klocek przeciwstawia się siłom rozpędu pojazdu, przez co może on zostać zatrzymany. Na klockach hamulcowych jest okładzina ścierna, która zużywa się wraz z ich eksploatacją, dlatego trzeba je wymieniać.
Klocki hamulcowe – historia
Hamulce tarczowe, których integralną częścią są klocki hamulcowe, zostały wynalezione w 1902 roku przez angielskiego inżyniera i pioniera przemysłu motoryzacyjnego, Fryderyka Wilhelma Lanchestera. Uważa się go za wynalazcę mechanicznego hamulca tarczowego. Wymyślił on, że klocki hamulcowe zostaną wykonane z miedzi. Patent ten miał wiele wad, ponieważ w warunkach mocno zakurzonych dróg z początku XX wieku, hamulce szybko się zużywały i trzeba było je bez końca naprawiać. W 1917 roku hamulce hydrauliczne opatentował M. Lockheed.
Pierwsze nowoczesne hamulce tarczowe pojawiły się po II wojnie światowej, w 1949 roku w samochodach amerykańskich oraz w 1956 roku w europejskich samochodach Triumph. W Polsce takie hamulce były do dyspozycji wraz z wprowadzeniem do produkcji seryjnej, licencyjnego Fiata 125 p, dokładnie w 1967 roku. W samochodach amerykańskich połączono hydrauliczne i tarczowe hamulce, a następnie wyposażono w nie, auto Miller. W 1953 roku klocki hamulcowe zainstalowano również w Jaguarze XK, który startował w wyścigu 24h Le Mans.
Pionierami w montowaniu hamulców tarczowych seryjnie przy kołach przednich były takie marki jak BMW, Citroen i Triumph. Na obu osiach zaczęto je instalować od 1961 roku w markach Fiat, Lancia i Mercedes. Dzięki ich wielu zaletom w porównaniu do hamulców bębnowych, można było je rozpowszechnić już w latach 60. XX wieku.
Przebieg produkcji klocków hamulcowych
W nowoczesnych fabrykach klocki hamulcowe są produkowane na liniach produkcyjnych, wyposażonych w specjalne prasy pracujące niezależnie względem siebie, które współpracują z autonomicznymi systemami dozującymi materiał cierny. W liniowym centrum prasowalniczym, czyli w nowoczesnych automatycznych liniach produkcyjnych produkowane są klocki hamulcowe o budowie modułowej. Do sterowania elektrycznych urządzeń wchodzących w ich skład, wykorzystywane jest programowalne sterowanie SPS. Maszyny wyposażono w system monitoringu wszystkich parametrów procesu produkcyjnego. Centrum zasila się materiałem ciernym i międzywarstwą z pneumatycznej magistrali transportującej, a następnie kieruje się go do odpowiednich silosów maszyn, przy użyciu zwrotnic.
Po wyprasowaniu w centrum liniowym klocków, trafiają one do pieca do wygrzewania, a później do strefy chłodzenia.
Co to jest scorching?
Scorching jest operacją, w której producenci klocków hamulcowych poddają ich warstwę ścierną obróbce termicznej. Proces ten polega na szybkim podniesieniu temperatury do granicy 700 stopni Celsjusza w wierzchniej warstwie materiału ciernego o grubości 1-2 mm. W wyniku scorchingu usuwane są z wierzchnie warstwy okładziny klocka hamulcowego związki organiczne, odpowiadające za zjawisko fadingu.
Pod pojęciem fadingu należy rozumieć niepożądaną sytuację, w której zmniejsza się współczynnik tarcia w warunkach wysokiej temperatury, jakiej jest poddawany niekiedy każdy klocek hamulcowy. Skutkować może to niekiedy brakiem właściwej skuteczności hamowania pojazdu.
Maszyny wykonujące operację scorchingu składają się z urządzenia, które za pomocą promieniowania podczerwonego podgrzewa warstwę ścierną klocka, z komory chłodzenia, oczyszczarki strumieniowo-ściernej oraz linii transportu technologicznego pomiędzy tymi komponentami. Do podgrzania materiału klocka może dojść nie tylko z wykorzystaniem urządzenia z promieniowaniem podczerwonym, ale również przez kontakt z rozgrzaną płytą metalową (scorching płytowy).
Dzięki scorchingowi nowo instalowane w pojeździe klocki hamulcowe stają się od razu pełnowartościowym elementem układu hamulcowego i nie ma niebezpieczeństwa, że sprawność hamulcowa samochodu obniży się. Poza tym, scorching eliminuje potrzebę specyficznego dotarcia się klocka w trakcie pierwszego hamowania, ponieważ przy wysokotemperaturowym przygotowaniu warstwy przypowierzchniowej klocka od razu jest ona idealnie dopasowywana do tarczy hamulcowej.
Firmy zajmujące się produkcją klocków hamulcowych
Na świecie działa wiele firm, trudniących się produkcją klocków hamulcowych. Wśród nich warto wymienić:
- Firmę Breck – http://breck.pl/pl/breck/,
- Producenta części hamulcowych – ZF TRW – https://www.trwaftermarket.com/pl/,
- Firma ATE – http://www.ate-hamulce.pl/,
- Firma Bosch – http://www.hamulcebosch.pl/,
- Producent Ferodo – http://www.ferodo.pl/,
- Firma Jurid – http://www.jurid.pl/,
- Firma Zimmermann – http://www.otto-zimmermann.de/pl/.
Rodzaje klocków hamulcowych
Istnieje kilka różnych rodzajów klocków hamulcowych, jakie stosowane są w samochodach z hamulcami tarczowymi. Klasyfikację klocków opracowuje się na podstawie różnych materiałów wykorzystywanych do produkcji tych części samochodowych. Można w niej wymienić:
- Klocki metaliczne lub półmetaliczne – charakteryzują się zawartością do 65 proc. wełny stalowej, metali kolorowych, czy proszku żelaza. Najczęściej stosowane są w przemyśle motoryzacyjnym w Stanach Zjednoczonych. Ich zaletą jest trwałość, wysoki komfort użytkowania, dobre właściwości akustyczne, a wadą niska stabilność termiczna. Nie są polecane do samochodów ciężarowych czy tych, które hamują przy dużych prędkościach.
- Klocki z materiałów organicznych – NAO – w ich składzie nie ma stali ani żadnych innych twardych składników ciernych. Mają doskonałe właściwości akustyczne oraz są trwałe. Nie nadają się do pojazdów osiągających wysokie prędkości czy jeżdżących z dużym obciążeniem. Najczęściej stosuje się je w Japonii.
- Klocki ceramiczne – stanowią kombinację materiałów organicznych i materiałów o niskiej zawartości stali. Można wśród nich wyróżnić także klocki ceramiczne II generacji, bez zawartości miedzi. Dają wysoką skuteczność hamowania, nie pylą i nie generują pisków.
- Klocki z materiałów o niskiej zawartości stali, tzw. low steel – zawierają wagowo do 30 proc. stali, a w ich budowie stosuje się włókna organiczne i nieorganiczne. Takie klocki najczęściej są używane w Europie. Ich zaletą jest wysoka odporność termiczna, dobra skuteczność hamowania w szerokim zakresie temperatur, prędkości i obciążenia, dlatego można je stosować w samochodach osobowych i ciężarowych. Mają jednak gorsze właściwości akustyczne i powodują duże zużycie tarcz, w porównaniu do klocków z materiałów półmetalicznych.
Klocki hamulcowe należy dobierać pod kątem prezentowanego stylu jazdy, modelu samochodu, w którym mają być montowane, aktualnych potrzeb kierowcy i budżetu, który jest na nie przeznaczony.